Jelaskan perbedaan cara berpikir diakronik dan sinkronik dalam sejarah

Salah sau kmampuan brpkr yang prlukan unuk mmaham suau prswa sjarah aalah kmampuan brpkr akronk an snkronk yakn mmaham sjarah brasarkan konsp waku.

Kuanya mmlk bbrapa prbaan mnasar brasarkan pngran, ujuan, cr, pnggunaan, an cara pngkajan.

1. Brasarkan Pngran

Islah akronk brasal ar bahasa Yunan yau achronc yang rr aas ua kaa yau a yang arnya mlampau an chroncus aau khromos yang arnya waku.

Ja yang maksu ngan brpkr akronk aalah brpkr mngna prswa sjarah scara mnyluruh alam runuan waku yang panjang namun alam ruang yang rbaas.

Bagamana ngan snkronk? Islah snkronk juga brasal ar bahasa Yunan yau syn yang arnya ngan an chromos yang arnya waku.

Ja brpkr snkronk brar brpkr mngna sgala ssuau yang brkaan ngan prswa yang rja paa suau masa.

2. Brasarkan Tujuan

Tujuan brpkr akronk aalah unuk mlha prubahan yang rja alam pross prkmbangan prswa sjarah.

Aapun ujuan brpkr snkronk aalah unuk mmaham prswa ngan cara mmprluas ruang an mmnngkan srukur alam suau prswa sjarah.    

3. Brasarkan Cr

Brpkr akronk mmlk cr-cr sbaga brku.

    Brpkr scara mnyluruh alam runuan waku yang panjangMmnngkan pross prswa sjarahDprlukan konsp prosas an kronolog

Aapun brpkr snkronk mmlk cr-cr sbaga brku.

    Mmplajar prswa sjarah alam kurun waku yang sngka namun mlpu aspk ruang yang lbh luasLbh mmnngkan kluasan ruang alam suau prswaDprlukan or an konsp lmu sosal

4. Brasarkan Pnggunaan

Brpkr akronk mrupakan cara brpkr yang khas sjarah. Karna u, konsp brpkr akronk banyak gunakan alam lmu sjarah.

Aapun brpkr snkronk mrupakan cara brpkr yang khas lmu-lmu sosal. Karna u, konsp brpkr snkronk banyak gunakan alam lmu-lmu sosal spr sosolog rmasuk lmu sjarah.

5. Brasarkan Cara Pngkajan

Dalam brpkr akronk, suau prswa sjarah umumnya kaj scara lbh mnalam scara kronologs aau ssua ngan uruan waku rjanya prswa. Dal hal n, bbrapa pranyaan yang basa muncul aalah sbaga brku.

    Kapan an bagamana suau prswa u rja?Fakor-fakor apa saja yang mnybabkan rjanya prswa rsbu?Bagamana kons masyaraka sbum prswa rsbu rja?Bagamana prkmbangan slanjunya?

Aapun alam brpkr snkronk, suau prswa sjarah umumnya kaj ngan cara mmbanngkan an mncar prsamaan ar prswa lan yang sjns ngan mngabakan waku an mpa rjanya prswa.

Msalnya, laar blakang rjanya Prang Duna 1 banngkan an car prsamaannya ngan laar blakang rjanya Prang Duna 2 ngan mngabakan waku an mpa rjanya kua prswa.

Sjarah brkaan ngan konsp waku, ruang, an prosas aau pmbabakan zaman. Yuk, ka bahas fns, cr, ujuan, an conohnya.

---

"Eh, h, aku mau craa. Ta aa 2 orang branm jalan raya. Rusuh bang h,"

"Wah, jam brapa kjaannya?"

"Jam 5 sor. Sangkng lamanya, Pak Pols sampa aang bua mlra,"

"Emang gara-gara apa sh? Kok bsa branm?"

"Hh, aku juga nggak au,"

"Ah, nanggung nh cranya,"

Eksprs kamu kka mnngar cra yang ak lngkap (sumbr: Pnrs)

Prnah nggak lag cra ap lupa ngan uruan kjaannya? Aau jusru kamu kurang paham mngna alasan mngapa prswa u rja, an sapa saja yang rlba alamnya. Wauh, bsa-bsa cranya malah nggak lngkap an brujung paa hoax alas bra palsu!

Bcara nang cra, ka rnga paa mapl Sjarah. Sjarah mrupakan lmu pngahuan yang mmua prswa aau cra masa lampau yang susun scara ssmas agar ruj kbnarannya. Hayo, sapa sn yang nganuk sap plajaran Sjarah?

Dalam lmu Sjarah, ka mngnal konsp ruang an waku. Konsp n juga sbu sbaga snkronk an akronk. Kuanya prlukan alam Ilmu Sjarah sbaga buk bahwa prswa yang rja mmang bnar aanya ssua ngan faka.

Lalu, apa sh pngran, cr, sra conoh ar cara brpkr akronk an snkronk? Ka bahas barng-barng arkl n, ya!

Baca juga: Lahan Soal PTS 10 IPS Smsr 1 Tahun 2022

 

1. Pngran Dakronk

Scara mologs, Dakronk brasal ar Bahasa Yunan. 'Da' arnya 'mlalu' aau 'mlampau', an 'chroncus' yang arnya 'waku'. Ja, akronk aalah mmanjang alam waku, namun rbaas paa ruang.

Cara brpkr akronk alam sjarah sbu juga brpkr scara kronologs. Prswa susun brasarkan uruan waku ar awal hngga akhr, supaya ak mlompa-lompa an brujung paa kklruan. Ka ajak mnlusur an mnganalsa prswa brasarkan jam, har, mnggu, bulan, aau ahun. 

Ngomong-ngomong, kamu ahu nggak lawan kaa ar kronologs? Ya, bul! Lawan kaa ar kronologs aalah anakronsyang arnya ksalahan alam pnmpaan prswa yang ak ssua ngan smsnya. Dalam bahasa Yunan, anakrons brar 'mlawan waku'.

Baca juga: Jurusan Sjarah, Mnylam Masa Lalu Lwa Maa Kulah

 

Cr-cr Brpkr Dakronk

    Mmanjang alam waku, mnymp alam ruang

    Arnya, cara brpkr akronk lbh mnguamakan uruan waku ngan sk mmrhakan kluasan ruang.

    Fokus paa kronologs

    Dalam brpkr akronk, kronologs buuhkan unuk mnmpakan kjaan scara uru an ak mlompa-lompa.

    Brsfa vrkal

    Alur waku brjalan lurus anpa aa pnjlasan lbh lanju nang kjaan rsbu.

 

 

Conoh Pmaparan Sjarah Brasarkan Cara Brpkr Dakronk

a. Sjarah Pnrapan Dmokras Inonsa

    Dmokras Parlmnr (1945-1959)

    Dmokras Trpmpn (1959-1965)

    Dmokras Pancasla paa Era Or Baru (1966-1998)

    Dmokras Pancasla paa Era Rformas (1998-skarang)

 

b. Uruan Prsn Inonsa Sjak Kmrkaan hngga Skarang

    Ir. Sokarno (1945-1967)

    Soharo (1967-1998)

    B.J. Habb (1998-1999)

    Aburrahman Wah (1999-2001)

    Mgawa Sokarnopur (2001-2004)

    Suslo Bambang Yuhoyono (2004-2014)

    Joko Woo (2014-2024)

 

2. Pngran Snkronk

Snkronk juga brasal ar bahasa Yunan. Kaa 'syn' yang brar 'brsamaan', an 'chronos' yang arnya 'waku'. Maka alam sjarah, snkronk aalah cara brpkr yang mluas alam ruang, ap rbaas paa waku.

Cara brpkr snkronk brfokus paa aspk-aspk prswa. Spr pnybab, ampak, okoh, mpa, an lan-lan. Ja, snkronk brusaha mncrakan kjaan scara lbh mnalam. Gmana? Paham kan banya snkronk ngan akronk?

 

Cr-cr Brpkr Snkronk

    Mngkaj waku rnu

    Arnya, snkronk hanya fokus mngkaj paa sau pro aau waku rnu.

    Brsfa horzonal

    Arnya, snkronk mmanang prswa paa ruang yang lbh luas alam brbaga aspk. Msalnya, aspk polk, aspk konom, aspk sosal buaya, an sbaganya.

    Mnkbrakan pngkajan paa srukurnya

    Kka mnganalss prswa, cara brpkr snkronk brusaha mngakannya ngan aspk rnu. Msalnya, saa mmbahas kpmmpnan Prsn Joko Woo, kamu juga mngakannya ngan aspk polk.

 

 

Conoh Pmaparan Sjarah Brasarkan Cara Brpkr Snkronk

a. Laar Blakang Drapkannya Masa Dmokras Trpmpn

Prsn Sokarno mnyampakan amana kpaa konsuan (wan pmbnuk UUD) nang pokok-pokok mokras rpmpn, yau:

    Dmokras rpmpn bukan kaor.

    Dmokras rpmpn ssua ngan asar hup an kprbaan  bangsa Inonsa.

    Dmokras rpmpn brar mokras sluruh prsoalan kngaraan an kmasyarakaan, rmasuk sosal, polk, an konom.

    In pmpnan alam mokras rpmpn aalah prmusyawaraan yang pmpn olh hkma kbjaksanaan.

    D alam mokras rpmpn, oposs wajb mampu mlahrkan pnapa yang sha an mmbangun.

Jka mlha pokok-pokok aas, mokras rpmpn nunya rlha bak an ak brnangan ngan Pancasla an UUD 1945. Namun nyaanya, konsp-konsp rsbu ak ralsaskan sbagamana msnya. Akbanya, mokras rpmpn krap kal malah mnympang ar nla-nla Pancasla, UUD 1945, juga buaya bangsa Inonsa.

Baca juga: Bkn Tks Sjarah ngan Cr-cr, Conoh, & Srukur In, Yuk!

 

b. Dmonsras Rancangan Kab Unang-Unang Hukum Pana (RUKHP)

Alans mahasswa an masyaraka spl brbaga arah mnolak RUKHP ngan mlakukan aks bsar-bsaran. D Jakara, mahasswa yang brasal ar brbaga prguruan ngg mngglar monsras pan gung MPR/DPR RI. Mrka juga mnyampakan mos ak prcaya an RUKHP yang nla brmasalah, salah saunya pasal korups yang hukumannya lbh rnah.

Karna ak mnapa rspon, monsras kmbal brlanju an mahasswa mngajukan 7 unuan, yau:

    Mnolak RKUHP, RUU Prambangan Mnrba, RUU Pranahan, RUU Prmasyarakaan, an RUU Knagakrjaan. Mnsak pmbaalan UU KPK an UU Sumbr Daya Ar. Mnsak sahkannya RUU Pnghapusan Kkrasan Sksual an RUU Prlnungan Pkrja Rumah Tangga.

    Baalkan pmpnan KPK brmasalah plhan DPR

    Tolak TNI an Polr mnmpa jabaan spl

    Hnkan mlrsm Papua an arah lan, bbaskan ahanan polk Papua sgra

    Hnkan krmnalsas akvs

    Hnkan pmbakaran huan Kalmanan an Sumara yang lakukan olh korporas an panakan korporas pmbakar huan sra cabu znnya

    Tunaskan planggaran HAM an al pnjaha HAM, rmasuk yang uuk lngkaran kkuasaan, pulhkan hak-hak korban sgra.

Sayangnya, unjuk rasa lanjuan n brujung rcuh an mnmbulkan 232 korban jwa, yang rr ar mahasswa, apara kamanan, masyaraka spl, an warawan.

 

3. Prosas

Slan akronk an snkronk, aa pula Prosas yang brar 'pmbabakan'. Dalam konsp Prosas, Sjarah susun mnuru klasfkas rnu ar prswa-prswa yang lah rja.

 

Tujuan Prosas


    Mnyrhanakan rangkaan prswa sjarah.

    Mmprmuah pmbaca unuk mmaham sjarah.

    Mmbanu mngklasfkaskan prswa-prswa sjarah.

    Mmuahkan aIam mnganaIss prkmbangan an prubahan yang rja sap pro.

 

Conoh Prosas

Prosas sjarah Inonsa rbag mnja zaman prasjarah an zaman sjarah, sbaga brku:

a. Zaman Prasjarah, yau zaman manusa sblum mngnal ulsan. Pnlan zaman prasjarah asarkan paa pnnggalan bna purbakala, spr:

    Arfak, yau smua bna yang mmprlhakan hasl garapan sbagan aau sluruhnya sbaga pngubahan sumbr alam olh angan manusa.

    Fur, yau arfak yang ak apa pnahkan anpa mrusak mpanya.

    Ekofak, yau bna ar unsur bok. Conohnya fosl makhluk hup.

    Sus, yau bang anah yang mnganung pnnggalan purbakala.

Baca juga: Kulah Jurusan Arkolog, Car Krjanya Susah?

b. Zaman Sjarah, yau zaman mana manusa suah mngnal ulsan. Zaman sjarah bag mnja 3, yau:

    Zaman Kuno, mula sjak krajaan rua sampa aba k-14 yang pngaruh agama Hnu an Buha.

    Zaman Inonsa Baru, mula ar aba k-15 sampa aba k-18 yang pngaruh prkmbangan krajaan Islam.

    Zaman Inonsa Morn, mula sjak pmrnahan Hna Blana, Inonsa mrka, hngga skarang.

---

Skarang kamu suah mngr fns, cr, sra conoh ar cara brpkr akronk, snkronk, an prosas. Sblum brcra, prhakan lag unsur ruang an waku agar ak mnmbulkan hoax ya. Mau blajar lbh banyak nang Sjarah? Coba klas gras Bran Acamy, yuk. Bsa onln aau aang langsung k cabang.

Rfrns:

Dmo RKUHP 2019 [Darng]. Tauan: hps://nasonal.kompas.com/ra/2022/06/21/17233991/saa-rkuhp-pcu-mo-bsar-mahasswa-paa-2019

Pnnggalan Masa Pra Sjarah [Darng]. Tauan: hps://balarjabar.kmkbu.go./sumbraya-arkolog/ 

Sumbr Gambar:

Mm Spll Th Ta [Darng]. Tauan: hps://.pnrs.com/pn/703335666807652446/

(Dakss 6-7 Spmbr 2022)

Salsabla Nana

Anak broacasng yang ca-canya mau ja PR, ap malah ja conn wrr. Sang krja, malam nonon n rama. Trma kash suah baca ulsanku!